Category Archives: Yoruba Culture

“Obinrin ti kò ni orogún, kò ti mọ àrùn ara rẹ̀”: A woman who has no co-wife cannot yet identify her disease

Òwe yi fi ara han ni itan iyàwó Aṣojú-ọba, ti a ò pè ni Tinumi pẹ̀lú ọmọ rẹ̀ kan ṣoṣo, ọkùnrin ti a mọ̀ si Mofẹ́.  Mofẹ́ dàgbà lati fẹ obinrin.  Ó̀ yan obinrin ti à ńpè ni Àyànfẹ́ ni iyàwó àfẹ́sọ́nà.  Nigbati ó mú Àyànfẹ́ lọ han àwọn òbi rẹ, Bàbá Mofẹ́ gba Àyànfẹ́ tọwọ́-tẹsẹ̀, ṣùgbọ́n iyá Mofẹ́ fi àáké kọ́ri pé ọmọ ohun kò ni fẹ́ Àyànfẹ́.  Wọn bẹ̀rẹ̀ idi ti kò ṣe fẹ́ ki ọmọ ohun fẹ ẹni ti ó múwá, Tinumi kò ri àlàyé ṣe ju pé ohun kò fẹ́ ki ọmọ ohun fẹ́ “Àtọ̀hún rin wa – ọmọ ti kò ni iran”.  Ọmọ rẹ naa fi àáké kòri pé ẹni ti ohun ma fẹ ni Àyànfẹ́.

Tinumi sọ àfẹ́sọ́nà ọmọ rẹ di orogún, gbogbo ibi ti ó bá ti pàdé Àyànfẹ ni ibi àjoṣe ẹbi ni ó ti ḿbajà pé ki ó dẹ̀hin lẹhin ọmọ ohun.  Àyànfẹ́ lé ọmọ rẹ titi ṣùgbọ́n ó kọ̀ lati dẹhin.

Lẹhin ọdún marun ti Mofẹ́ àti Àyànfẹ́ ti ńṣe ọ̀rẹ́, iwé jade pé wọn gbé Bàbá Mofẹ́.  Gẹgẹ bi Aṣojú-Ọba lọ si Òkè-òkun.  Bàbá ṣètò bi ọmọ àti iyàwó ti ma tẹ̀lé ohun.  Ọmọ kọ̀ pé ohun kò lọ pẹ̀lú òbi ohun ti àfẹ́sọ́nà ohun kò bá ni tẹ̀lé àwọn lọ.  Bàbá gbà pé ọmọ ohun ti tó fẹ́ iyàwó, wọn ṣe ètò igbéyàwó fún Mofẹ́ àti àfẹ́sọ́nà̀ rẹ.  Lẹhin ti Mofẹ́ àti Àyànfẹ́ ṣe iyàwó tán, wọn tẹ̀lé Bàbá àti Ìyá wọn lọ si Òkè-okun lati má jọ gbé.

Àrùn ara Tinumi, aya Aṣojú-ọba bẹ̀rẹ̀ si han nitori ó sọ iyàwó ọmọ rẹ di orogún.  Nigbati ọkọ rẹ ri àlébù yi, ó pinu lati wa orogún fun Tinumi nitori ai ni orogún ni ó ṣe sọ aya ọmọ rẹ di orogún.  Gẹgẹ bi a ti mọ, igbéyàwó ibilẹ̀ kò ni ki ọkùnrin ma fẹ iyàwó keji.  Nigbati Bàbá Mofẹ́ fẹ́ iyàwó kékeré, ọmọ àti iyàwó kó kúrò lọ si ilé tiwọn, inú rẹ bàjẹ́ nigbati o kũ pẹ̀lú orogún rẹ.  Ó jẹ èrè iwà burúkú àti ìgbéraga.

ENGLISH TRANSLATION Continue reading

Share Button

Originally posted 2014-06-20 13:30:24. Republished by Blog Post Promoter

A ki yin lati Ilé – Greetings from Home

Ni ai pẹ yi, Olùkọ̀wé yi bẹ ilé wò fún bi ọ̀sẹ̀ mẹta.  A ṣe àwọn akiyesi wọnyi.  Ilú Èkó n fẹ̀ si, ṣùgbọ́n ọ̀nà kò fẹ̀ tó bi èrò àti ọkọ̀ ti pọ̀ tó, nitori eyi, sún-kẹrẹ fà-kẹrẹ ọkọ̀ kò jẹ́ ki ará ilú gbádùn.  Àwọn ti ó nlọ si ibi iṣẹ́ agogo mẹjọ ni lati kúrò ni ilé ki agogo marun tó lù, wọn yio si wọlé ni agogo mẹwa lẹhin ti wọn bá pari iṣẹ́ ni agogo marun.  Ó kéré jù, òṣìṣẹ́ yio lo wákàtí mẹfa lati lọ àti bọ ni ibi iṣẹ́ nitori sún-kẹrẹ fà-kẹrẹ ọkọ̀.

Sún-kẹrẹ fà-kẹrẹ ọkọ̀ - Traffic Jam.  Cpurtesy: @theyorubablog

Sún-kẹrẹ fà-kẹrẹ ọkọ̀ – Traffic Jam. Cpurtesy: @theyorubablog

Ìjọba ko ti i ṣe ìpèsè omi ẹ̀rọ, ọ̀nà àdúgbò àti ohun amáyédẹrùn igbàlódé pàtàki ni àwọn agbègbè tuntun.  Iná mọ̀nàmọ́ná ti dára di ẹ̀ si, nitori iná kò lọ púpọ̀ mọ́ bi ti tẹ́lẹ̀.

Ni àwọn olú ilú ilẹ̀ Yorùbá yókù bi Ìbàdàn, Òṣogbo, Abẹ́òkúta, Àkúrẹ́ àti Adó-Èkìtì, kò si sún-kẹrẹ fà-kẹrẹ ọkọ̀ bi ti Èkó ṣùgbọ́n iná mọ̀nàmọ́ná kò ṣe déédé bi ti ilú Èkó.  Ọ̀wọ́n epo-ọkọ̀ ti ó gbòde ni igbà ọdún Kérésìmesì ti ó kọjá àti ni ibẹ̀rẹ̀ ọdún tuntun ti lọ ṣùgbọ́n epo-ọkọ̀ wọn ni ọ̀pọ̀lọpọ̀ ilé epo ni àwọn olú ilú yókù ju ti Èkó.  Gbogbo ohun tita ló ti wọ́n si.

Ó ṣòro lati lo ayélujára nitori ai ṣe déédé iná mọ̀nàmọ́ná àti ayélujára, pàtàki bi enia ba jade kúrò ni ilú Èkó, ṣùgbọ́n ó sàn ju ti àtẹ̀hin wá lọ.  Ni àpapọ̀, ọyẹ́ jẹ́ ki ẹni ti ó bá nti Òkè-Òkun bọ̀ gbádùn nitori ooru din kù.

ENGLISH TRANSLATION Continue reading

Share Button

Originally posted 2016-02-09 22:16:55. Republished by Blog Post Promoter

‘Gómìnà Ìpínlẹ̀ Yorùbá, ẹ pèsè omi mi mun fún ará ilú ki wọ́n yé gbẹ́lẹ̀ kiri bi Òkété’ – ‘Yoruba Governors, provide your people safe water to prevent the digging of holes like Bush Rats’

Ìjọba Ológun àkọ́kọ́ ni abẹ́ Olóògbé Ọ̀gágun Aguiyi Ironsi, da gbogbo ipinlẹ̀ pọ si abẹ́ Ìjọba àpapọ̀.  Ki wọ́n tó dá àwọn ipinlẹ̀ pọ̀, àwọn ipinlẹ̀ ndàgbà sókè gẹ́gẹ́ bi ohun ti ó ṣe kókó fún wọn.  Ipinlẹ̀ Ìwọ̀-Oòrùn, ti ẹ̀yà Yorùbá ngbé, ni ìgbéga ni abẹ́ Olóri Òṣèlú Ipinlẹ̀, Olóògbé́ Olóyè Ọbáfẹ́mi Awólọ́wọ̀ àti ẹgbẹ́ Òṣèlú rẹ.  Wọ́n pèsè ohun amáyédẹrùn igbàlódé bi ilé-ìwòsàn ọ̀fẹ́, ilé-iwé ọ̀fẹ́, ọ̀nà gidi, omi mi mun, iná mọ̀nàmọ́ná àti bẹ́ ẹ̀  bẹ́ ẹ̀ lọ ni gbogbo agbègbè ilẹ́ Yorùbá.  Eleyi jẹ ki Yorùbá ri ohun mu yangàn.

Yàtọ̀ si Ìjọba Ológun lábẹ́ Ọ̀gágun Yakubu Gowon, ti ó lo ọ̀pọ̀ owó epo rọ̀bì dáradára lati pèsè ohun amáyédẹrùn ti igbàlódé ti ilú ngbádùn titi di ọjọ́ oni,  ọ̀pọ̀lọpọ̀ àwọn Ìjọba Nigeria yókù ti ó ré kọjá lábẹ́ Ológun àti Òṣèlú kùnà nipa ipèsè ohun amáyédẹrùn fún orilẹ̀ èdè nitori iwà ibàjẹ́.

Gẹ́gẹ́ bi ọ̀rọ̀ ti ó sọ wi pé “Ni ilú afọ́jú, olójú kan lọba”, laarin Ìjọba àpapọ̀, nitori iwà-ibàjẹ́ ọ̀pọ̀lọpọ̀ ọdún, a lè sọ wi pé àwọn ipinlẹ̀ Ìwọ̀-Oòrùn, Èkìtì, Èkó, Ògùn, Ondó, Ọ̀ṣun àti Ọ̀yọ́ ṣe dáradára nipa ipèsè ohun amáyédẹrùn.  Àmọ́, ‘ilọsiwájú’ yi kò tó nkankan lára ogún ti Olóògbé Olóyè Awólọ́wọ̀ ṣe silẹ̀.  Kò si ipèsè ohun amáyédẹrùn pàtàki omi mi mun ni àwọn agbègbè tuntun lai yọ àdúgbò ọlọ́rọ̀ silẹ̀.  Eleyi ló sọ gbi gbẹ́ ihò fún omi àti kànga lati wá omi fún mi mun di àṣà.

Àwọn ipinlẹ̀ Yorùbá́ ti gbádùn ohun amáyédẹrùn igbàlódé fún ọjọ́ ti pẹ́, nitori èyi ni a ṣe mbẹ̀ àwọn Gómìnà ipinlẹ̀ Yorùbá pé ki wọn pèsè ‘’omi mi mun’ fún ará ilú gẹ́gẹ́ bi ẹ̀tọ́ lati dá àṣà gbi gbẹ́ ilẹ̀ bi ti Òkété lati wa omi ti kò ṣe e mu ni ọ̀pọ̀ igbà.

ENGLISH TRANSLATION Continue reading

Share Button

Originally posted 2016-09-02 19:00:18. Republished by Blog Post Promoter

Ni Iránti Bàbá Ẹgbẹ́ Òṣèré Nigeria: Olóògbé Olóyè Hubert Adédèji Ogunde – In Memory of “Father of Nigerian Theatre”: Late Chief Hubert Adedeji Ogunde

Ẹbi, ará, iránṣẹ́ Ìjọba àti àwọn ọmọ Olóògbé Olóyè Hubert Adédèji Ogunde pé jọ ni ọjọ́ kẹrinlélógún oṣù kẹrin ọdún Ẹgbãlemẹ̃dógún, ni ilú Ìjẹ̀bú Ọ̀sọ̀sà ti ipinlẹ̀ Ògùn lati ṣe irànti.  Olóògbé Olóyè Hubert Adédèji Ogunde jade láyé ni ọjọ́ kẹrin, oṣù kẹrin ọdún mẹ̃dọgbọn sẹhin.

Olóògbé Olóyè Hubert Adédèji Ogunde – Late Chief Hubert Adedeji Ogunde

Eré ṣi ṣe bẹrẹ ni ọ̀pọ̀lọpọ̀ ọdún sẹhin nigbati Yorùbá ba nṣe ọdún Eégún, eyi ti wọn fi nṣe iránti àwọn Bàbánlá Yorùbá.  Ni àsikò ọdún eégún, orin, ilú àti ijó ni wọn fi nda ilú lára yá pàtàki ni iwájú ilé Ọba. Nigbati Yorùbá gba ẹ̀sìn Ìgbàgbọ́, dipò ọdún eégún, ọdún Ìgbàgbọ́ bi Ajinde àti Kérésìmesì ni ọmọ ilé-iwé ọjọ́ Ọ̀sè ma nṣe eré itàn Bibeli lati dá ijọ lára yá.  Lára àwọn Òṣèré Yorùbá ti ó ti ẹ̀sìn Ìgbàgbọ́ jade ni Olóògbé Olóyè Hubert Adédèji Ogunde, Olóògbé Kọ́lá Ògúnmọ́lá àti Olóògbé Dúró Ládipọ̀.

Itàn gbi gbé èdè àti àṣà Yorùbá lárugẹ pẹ̀lú eré, ilú àti orin kọjá ilẹ̀ Yorùbá titi dé Òkè-òkun kò pé lai sọ nipa Olóògbé Olóyè Hubert Adédèji Ogunde ti ó kọ́kọ́ dá “Ẹgbẹ́ Iṣẹ́ Òṣèré” silẹ̀ ni aadọrin ọdún sẹhin.  Olóògbé Ogunde lo ẹ̀bùn ti ó ni fi gbé èdè àti àṣà Yorùbá lárugẹ gidigidi.

Gẹ́gẹ́ bi ikan ninú orin àti eré ti Olóògbé Ogunde ṣe “Yorùbá Ronú”, bi Yorùb́a bá ronú, ki ṣe ẹbi nikan ló yẹ ki ó tọ́jú ohun ti Ologbe fi silẹ̀.  Ó yẹ ki Ìjọba, pàtàki Ìjọba àwon ipinlẹ̀ Yorùbá para pọ̀ lati tọ́jú ogún “ilé iṣẹ́ Òṣèré ni Ọ̀sọ̀sà” fún li lò àwọn ọ̀dọ́ àti Òṣèré ni iránti Olóògbé Olóyè Hubert Adédèji Ogunde.

ENGLISH TRANSLATION Continue reading

Share Button

Originally posted 2015-05-05 19:24:57. Republished by Blog Post Promoter

Orúkọ ti ó wọ́pọ̀ ni idile “Ọlá”, “Ọba”, “Ìjòyè” àti “Akinkanjú ni àwùjọ – Common Names among “Wealthy Family, Palace, Chieftains, Valiant Families”

A

Yoruba Names Short Form English meaning
Abimbọ́lá Bimbọ Met wealth at birth
Abisọ́lá Bisọ́lá Born into wealth
Abiọ́lá Biọ́lá Born into wealth
Adébisi Adé/Bisi Crown has increased by birth
Adébọ́lá Adé/Bọ́lá Crown met wealth
Adébọ̀wálé Débọ̀ The crown has returned home
Adédára Dára The crown is good
Adédàmọ́lá Dàmọ́la Crown has joined with wealth
Adédàpọ̀ Dàpọ Mixture of Crowns
Adédiran Diran Crown becomes lineage
Adékòge Gòkè Crown has risen up
Adéifẹ́ Ìfẹ́ The crown of love
Adéloyè Déloyè The Crown is the Title
Adémọ́lá Démọ́lá Crown came into wealth
Adénikẹ Nikẹ Crown has petting
Adéniran Niran Crown has pedigree
Adéniyi Niyi Crown has honour
Adéọlá Deọla Crown of wealth
Adéoyè Déloyè The Crown of Chieftain
Adésanmi Sanmi The crown is suitable for me
Adésọ́lá Désọ́lá He/She who came into wealth
Adéṣọlá Ṣọlá The crown became wealth
Adéwálé Wálé The crown came home
Adéwọlé Wọlé The crown entered home
Adéwọnúọlá Wọnú The crown entered into wealth
Adéwùnmi Wùnmi I love the crown
Ajibọ́lá Jibọ́lá Woke to meet wealth
Akinọlá Akin The valour of wealth
Akinlabi Labi We gave birth to the valiant
Àńjọláolúwa Anjọla We are enjoying the wealth of God
Arinọla Arin The middle of wealth
Ayọ̀ọlá Ayọ The joy of wealth
Share Button

Originally posted 2014-07-01 20:07:31. Republished by Blog Post Promoter

ẸRÙ FÚN ÌDÍLÉ ÌYÀWÓ – LIST FOR BRIDE’S FAMILY – Apá Kẹta – Part Three

Traditional Wedding Picture

Gifts at a modern Yoruba Traditional wedding — courtesy of @theYorubablog

Ìyàtọ̀ diẹ̀ ló wà lãrin awọn ẹru igbéyàwó ti a kọ́ si ojú iwé yi lati idile si idile. Fún àpẹre: idile miran fẹ odidi iti ọ̀gẹ̀dẹ̀, nigbati àwọn idile miran lè bẽre fún àpò gãri.  Kò si àyè àti sin abo ewúrẹ́ fún awọn ti o ńgbé ìlú nla tàbi ìlú òyinbó́, nitorina a lè fi owó dipò fún ìyá àgbà ni abúlé ki wọn ra abo ewúrẹ́ lati sin fún ìyàwó.  Awọn ẹlẹ́sìn ìgbàlódé lè sọ wipé awọn ò fẹ́ ki wọn fi ataare àti obì ṣe àdúrà fún ọkọ ati ìyàwó.  A tún ṣe akiyesi wipé wọn ki tú àpóti ìyàwó mọ, nitori ni ayé àtijọ́, wọn yio ṣi àpóti ki gbogbo ẹbí ri awọn ohun ẹ̀ṣọ́ ti ọkọ ìyàwó ra fún ìyàwó rẹ, eyi bo àṣírí ìnáwó lori awọn ohun ẹṣọ. Ẹbi tún lè wo ṣe fún ọkọ ìyàwó lati gba idaji oye iṣu tàbi ẹrù lati bo ni àṣiri.

ENGLISH TRANSLATION

There is just a little difference between the bridal list items and the family list from one family to the other.  For example: some family would request for bunch of plantain, while the other would request for a bag of coarse cassava flour instead.  There is no place to rear a she-goat for those living in the big city or living abroad, hence money can be given to bride’s grandmother or aunt  to rear one in the village on her behalf.  Also, those practising modern religion may not want alligator pepper and Cola-nut to pray for the bride and groom.  It is also observed that, the practice of opening the bridal box to show off beautiful items bought by the groom in the presence of the family has been discontinued.  The family can also be considerate to the groom by receiving half of the items on the list or less.

 RÙ FÚN ÌDÍLÉ ÌYÀWÓ – LIST FOR BRIDE’S FAMILY  
YORÙBÁ ENGLISH IYE Quantity D́IPÒ SUBSTITUTE
Iṣu Yam Mejilogoji  42 Ọ̀dùnkún 2 Bags of Potatoes
Obì Kolanut Mejilogoji  42 Èso àrọ́wọ́ tó  Available Fruits
Orógbó Bitter Kola Mejilogoji  42 Èso àrọ́wọ́ tó  Available Fruits
Atare Alligator Pepper Mọkanlelogun  21
Abọ́ Aadun Fried Corn Paste Abọ́ Kan  1 dish
Iyọ̀ Salt Àpò Kan  I Bag
Epo Pupa Palm Oil Garawa Kan  1 Tin Garawa Ò̀̀̀̀̀róró  1 Tin of Vegetable Oil
Oriṣiriṣi Èso Assorted Fruits Àpẹrẹ Meji  2 Baskets Èso àrọ́wọ́ tó  Available Fruits
Oyin Honey Ìgo Meji  2 Bottles
Ìrèké Sugar Cane Igi Ìrèké Meji  2 sticks of Sugar Cane
Iyọ̀ Ìrèké oni horo Sugar Cubes Pálí Mẹwa Meji  2 Packets of 10
Abo Ewúrẹ́ She Goat Ẹyọ Kan  1 Owó  Money
Ẹja gbigbẹ Dry Fish Mẹfa  6 Could be more
Ìrẹsi Rice Àpò Kan  1 Bag
Ìgò Ẹlẹsọ fún ọti Decanter Ìgò Meji
Ẹmu Palm Wine Agbè Meji Ẹmu-òyinbó Champagne
Oriṣiriṣi ọti oyinbo Assorted Drinks – Alchoholic & Non Alchoholic Páli Merin
Share Button

Originally posted 2013-10-29 20:54:27. Republished by Blog Post Promoter

ÌJÀPÁ JẸ ÈRÈ AIGBỌRAN ÀTI ÌWÀ Ọ̀KANJÚÀ: The Tortoise is Punished for not Heeding to a Warning

ÌJÀPÁ/Àjàpá JẸ ÈRÈ AIGBỌRAN ÀTI ÌWÀ Ọ̀KANJÚÀ: THE RESULT OF DISOBEDIENCE AND GREED

The African tortoise

The tragic Tortoise — having eaten food made for his wife by the Herbalist — there really should have been a warning as to consequence. Image is courtesy of @theyorubablog

Ní ayé àtijọ, Yáníbo ìyàwó Ìjàpá/Àjàpá gbìyànjú títí ṣùgbọ́n kò rí ọmọ bí.  Ọmọ bíbí ṣe pàtàkì ní ilẹ̀ Yorùbá, nítorí èyí ìrònú ma mba obìnrin tí kò bá ri ọmọ bi tàbí tí ó yà àgàn.  Yáníbo ko dúró lásán, ó tọ Babaláwo lọ láti ṣe ãjo bí òhun ti le ri ọmọ bí.

Babaláwo se àsèjẹ fún Yáníbo, ó rán Ìjàpá láti lọ gba àsàjẹ yi lọ́wọ́ Babaláwo.  Babaláwo kìlọ̀ fún Ìjàpá gidigidi wípé õgùn yí, obìnrin nìkan ló wà fún, pé kí o maṣe tọwò.  Ìjàpá ọkọ Yáníbo ṣe àìgbọràn, ó gbọ õrùn àsèjẹ, ó tanwò, ó ri wípé ó dùn, nítorí ìwà wobiliki ọkánjúwà, o ba jẹ àsèj̀ẹ tí Babaláwo ṣe ìkìlọ̀ kí ó majẹ. Ó dé́lé ó gbé irọ́ kalẹ̀ fún ìyàwó, ṣùgbọ́n láìpẹ́ ikùn Ìjàpá bẹ̀rẹ̀ sí wú.  Yorùbá ni “ohun ti a ni ki Baba mágbọ, Baba ni yio parí rẹ”.  Bi ikùn ti nwu si bẹni ara bẹ̀rẹ̀ si ni Ìjàpá, ó ba rọ́jú dìde, ó ti orin bẹnu bi o ti nsáré tọ Babaláwo lọ:

Babaláwo mo wa bẹ̀bẹ̀,  Alugbirinrin 2ce
Õgùn to ṣe fún mi lẹ́rẹkan, Alugbinrin
Tóní nma ma fọwọ́ kẹnu, Alugbinrin
Tóní nma ma fẹsẹ kẹnu,  Alugbinrin
Mo fọwọ kan ọbẹ̀, mo mú kẹnu, Alugbinrin
Mofẹsẹ kan lẹ mo mu kẹnu, Alugbinrin
Mobojú wo kùn o ri gbẹndu, Alugbinrin
Babaláwo mo wa bẹ̀bẹ̀, Alugbinrin 2ce

Play the Tortoise’ tragic song here:

You can also download the Yoruba alphabets by right clicking this link: Babalawo mo wa bebe(mp3)

Nígbátí ó dé ilé́ Babaláwo, Babaláwo ni ko si ẹ̀rọ̀.  Ikùn Ìjàpá wú títí o fi bẹ, tí ó sì kú.

Ìtàn yí kọ wa pe èrè ojúkòkòrò, àìgbọ́ràn, irọ́ pípa àti ìwà burúkú míràn ma nfa ìpalára tàbí ikú.  Ìtàn Yorùbá yi wúlò lati ṣe ìkìlọ̀ fún àwọn ti o nwa owó òjijì nípa gbígbé õgùn olóró mì lati kọjá lọ si òkè okun/Ìlúòyìnbó lai bìkítà pé, bí egbògi olóró yí ba bẹ́ si inú lai tètè jẹ́wọ́, ikú ló ma nfa.  Ìtàn nã bá gbogbo aláìgbọràn àti onírọ́ wí.

ENGLISH TRANSLATION Continue reading

Share Button

Originally posted 2014-11-21 10:45:28. Republished by Blog Post Promoter

Ódìgbóse Àgbà Òṣère Olóyè Jimoh Aliu (Àwòrò)– Tribute to Chief Jimoh Aliu (Aworo)

Ìròyìn kàn ni ọjọ́ kẹtàdínlógún, oṣù kẹsan ọdún Ẹgbàalélógún pé àgbà òṣèré Olóyè Jimoh Aliu (ti a mọ̀ si Àwòrò ninú eré) di olóògbé.  Olóyè Jimoh Aliu pé bi ọdún marunlélọgọ́rin ki wọn tó dágbére fún ayé lẹhin àìsàn ránpẹ́. 

Olóyè Jimoh Aliu (Àwòrò)
Olóyè Jimoh Aliu (Àwòrò)

Olóògbé Jimoh Aliu gbé èdè àti àṣà Yorùbá ga gidigidi pẹ̀lú ọ̀pọ̀lọpọ̀ eré orí ìtàgé àti lóri ẹ̀rọ amóhùnmáwòrán.  Eré ti opolopo gbádùn jù ni ori amóhùnmáwòrán ni “Yánpanyánrin” nitori Jimoh Aliu ti ó ṣe Àwòrò, ìyàwó Jimoh Aliu ti ó ṣe Òrìṣàbùnmi àti Òjó Arówóṣafẹ́ ti ó ṣe Fádèyí Olóró. 

Gẹ́gẹ́bi ẹ̀sin àti iṣe àwọn Mùsùlúmi, wọn o sin òkú ni ọjọ́ Ẹti, ọjọ́ kejidinlógún, oṣù kẹsan ọdún Ẹgbàalélógún.   

Olóyè Jimoh Aliu sùn re o.

ENGLISH TRANSLATION

On Thursday, September seventeen, year 2020, news of the death of a very prominent Yoruba Actor, Chief Jimoh Aliu (stage name Aworo) was announced.   Late Jimoh Aliu aged eighty-five passed on after a brief illness.

Continue reading
Share Button

Originally posted 2020-09-18 02:36:48. Republished by Blog Post Promoter

“Ṣòkòtò àgbàwọ̀, bi kò ṣoni lẹsẹ á fúnni nítan”: “A borrowed trouser/pant, if it is not too loose on the legs, it is too tight at the thigh”.

Ìwà àti ìṣe ọ̀dọ́ ìgbàlódé, kò fi àṣà àti èdè Yorùbá hàn rárá.

Aṣọ àlòkù ti gbòde, dipò aṣọ ìbílẹ̀.  Ọpọlọpọ aṣọ àgbàwọ̀ yi kò wà fún ara àti lilò ni ilẹ̀ aláwọ̀-dúdú.  Ọ̀dọ́ miran a wọ asọ àti bàtà òtútù ninu ooru.  Ọ̀pọ̀ Olùṣọ́-àgùntàn àti Oníhìnrere, ki wọ́ aṣọ ìbílẹ̀, wọn a di bi ìrẹ̀ pẹ̀lú aṣọ òtútù.

Èdè ẹnu wọn kò jọ Oyinbo, kò jọ Yorùbá nitori àti fi ipá sọ èdè Gẹẹsi.

Òwe Yorùbá ti ó ni “Ṣòkòtò àgbàwọ̀, bi kò ṣoni lẹsẹ á fúnni nítan”.  Bi a bá wo òwe yi, àti tun ṣòkòtò àgbàwọ̀ ṣe lati báni mu, ni ìnáwó púpọ̀ tàbi ki ó má yẹni.  Bi a bá fi òwe yi ṣe akiyesi, aṣọ àlòkù ti wọn kó wọ̀ ìlú npa ọrọ̀ ilẹ̀ wa.  Àwọn ti ó rán-aṣọ àti àwọn ti ó hun aṣọ ìbílẹ̀, ko ri iṣẹ́ ṣe tó nitori aṣọ àlòkù/òkèrè ti àwọn ọdọ kó owó lé .  A lè fi òwe yi bá àwọn ti ó nwọ aṣọ-alaṣọ àti àwọn ti ó fẹ́ gbàgbé èdè wọn nitori èdè Gẹẹsi wi.  Òwe yi tún bá àwọn Òṣèlú ti ó nlo àṣà Òṣè́lú ti òkè-òkun/Ìlú-Oyinbo lai wo bi wọn ti lè tunṣe lati bá ìlú wọn mu. Continue reading

Share Button

Originally posted 2013-09-13 16:33:18. Republished by Blog Post Promoter

“Ẹni tó Lórí kò ní Fìlà, Ẹni tó ní Fìlà kò Lórí”: “The one who has a Head has no Cap, the one who has a Cap has no Head”

Fìlà Aṣọ Òfì

Fìlà Aṣọ Òfì – Traditional Yoruba Cap
Courtesy: @theyorubablog.com

Ọ̀rọ̀ Yorùbá ní “Ẹni tó Lórí kò ní Fìlà, Ẹni tó ní Fìlà kò Lórí”.

Tani eni “Ẹni tó Lórí ti kò ní Fila”?  Enití gbogbo àyè wà fún lati ṣe nkan nla bi ka kọ́ ẹ̀kọ́ ìjìnlẹ̀ lati pèsè àyè à́ti ohun améyédẹrùn fún ìlú àti ará ìlú tí kò ló àyè yi.

Tani “Ẹni tí ó ni Fìlà tí kò Lórí”? Eni tí ìlú tàbí òbí ti pèsè àyè àti gbogbo ohun améyédẹrùn fún láti lè kọ́ ẹ̀kọ́ ìjìnlẹ̀ ṣùgbọ́n tó kọ̀ láti kọ ẹ̀kọ́ tàbi kó kọ́ iṣẹ́ ọwọ..

Kò sí ẹni tó le ni fìlà lai lórí, nítorí Ọlọrun dá Orí fún gbogbo ẹ̀dá alàyè, ṣùgbọ́n ènìà lè̀ lóri, kó má ni fìlà tí ó jẹ́ àtọwọ́dá ọmọ ènìà.  Nítorí ìdí èyi, “Ẹni tó lórí yẹ kó ní Fìlà”, nípa lí lo orí lati pèsè àyè àti ohun amáyéderùn.  Fún àpẹrẹ, ai lo orí lati pèse ohun améyédẹrùn ló fa sún kẹrẹ fà kẹrẹ ọkọ̀ ni ìlú Èkó nítorí bi Èkó bá lo ọkọ ojú omi, ọkọ̀ Ojúirin pẹ̀lú ọkọ̀ Orí ilẹ̀ lati kó ènìà àti ẹru lati ibìkan dé ibìkejì, sún kẹrẹ fà kẹrẹ ọkọ̀ á dín kù gidigidi àti wípé a dín ìyà àti àsìkò ti àwọn èrò nlo lójú ọ̀nà lójojúmọ́ kù.

ENGLISH TRANSLATION

Yoruba adage that said “The One who has a Head has no Cap, the One who has a Cap has no Head”.

“Who can be described as having a head without a Cap”?   Anyone that has failed to utilize the opportunity available to him/her and the community.

“Who can be described as having a cap without a head”?  This is the one who has no opportunity, despite his/her potentials to become responsible to him/herself and for the Society by refusing to acquire education or skill.

In the true sense, “No one can have a Cap without a Head”, because God created every living thing with a “Head”, but “One can have a Head without a Cap”, because Cap is manmade.  As a result, “Anyone with a Head should have a Cap” by using the Head to create the Cap, which in this case is the opportunity and the infrastructure.  For example, most often not using the Head to create the infrastructure is the bane of heavy traffic gridlock in Lagos because if Boats are used for Sea/Water Transportation as well as Train and Vehicular Transportation, this would reduce the unnecessary daily loss of time and the suffering of the commuters.

Share Button

Originally posted 2013-05-24 22:46:31. Republished by Blog Post Promoter