Category Archives: Yoruba Culture

“Awọ kò ká Ojú ìlù, Ọmọ Onílù ni òhun fẹ́ má a sun Awọ jẹ – Ojúkòkòrò àwọn Òṣèlú Nigeria”: “Not enough Leather for drum making, the drummer boy is craving for leather meat delicacy: Greedy Nigerian Politicians”

Nigbati àwọn Òṣèlú gba Ìjọba ni igbà keji lọ́wọ́ Ìjọba Ológun, inú ará ilú dùn nitori wọn rò wi pé Ológun kò kọ iṣẹ́ Òṣèlú.  Ilú rò wi pé Ìjọba Alágbádá yio ni àánú ilú ju Ìjọba Ológun lọ.  Ó ṣe ni laanu pé fún ọdún mẹ́rìndínlógún ti Òṣèlú ti gba Ìjọba, wọn kò fi hàn pé wọn ni àánú ará ilú rárá.  Dipò ki wọn ronú bi nkan yio ti rọrùn fún ilú nipa ipèsè ohun amáyédẹrùn bi iná mọ̀nàmọ́ná, ilé-iwé, ilé-ìwòsàn, ojú ọ̀nà ti ó dára, òfin lati jẹ ki ilú tòrò, ṣe ni wọn bẹ̀rẹ̀ si ji owó ilú.  Bi ori bá fọ́ Òṣèlú, wọn á lọ si Òkè-Òkun nibiti wọn kó owó ti ó yẹ ki wọn fi tú ilé-ìwòsàn ṣe si.  Àwọn Òṣèlú Òkè-Òkun nfi owó Nigeria tọ́jú ará ilú wọn nitori eyi, gbogbo ọ̀dọ́ Nigeria ti kò ni iṣẹ́ fẹ́ lọ si Òkè-Òkun ni ọ̀nà kọnà.

Ọmọ Onilù - The Drummer. Courtesy: theyorubablog

Ọmọ Onilù – The Drummer. Courtesy: theyorubablog

Òwe Yorùbá ti ó sọ wi pé “Awọ kò ká Ojú ìlù, Ọmọ Onilù ni òhún fẹ́ má a sun Awọ jẹ” bá ìròyìn ti ó jáde ni lọ́wọ́-lọ́wọ́, bi àwọn Òṣèlú ti bá owó ọrọ̀ ajé Nigeria jẹ nipa bi wọn ti ṣe pin owó ohun ijà fún Ológun lati ra ibò.  ‘Epo Rọ̀bì’ ni ‘Awọ’ nitori ó lé ni idá ọgọrin ti owó epo rọ̀bì kó ni owó ọrọ̀ ajé ti ilú tà si Òkè-Òkun.  Fún bi ọdún mẹ̃dógún ninú ọdún merindinlogun ti Èrò Ẹgbẹ́ Òṣèlú (ti Alágboòrùn) fi ṣe Ìjọba ki ó tó bọ lọ́wọ́ wọn ni ọdún tó kọjá, owó epo rọ̀bì lọ si òkè rẹpẹtẹ, ọrọ̀ ajé yoku pa owó wọlé.  Dipò ki wọn lo owó ti ó wọlé lati tú ilú ṣe, wọn bẹ̀rẹ̀ si pin owó lati fi ra owó Òkè-Òkun lati kó jade lọ ra ilé nlá si àwọn ilú wọnyi lati sá fún ilú ti wọn bàjẹ́ ni gbogbo ọ̀nà.

Owó epo rọ̀bì fọ́, awọ kò wá ká ojú ilú mọ́.  Oníṣẹ́ Ìjoba kò ri owó-oṣ̀ù gbà déédé, àwọn ti ó fi ẹhin ti ni iṣẹ́ Ìjọba kò ri owó ifẹhinti wọn gba, owó ilú bàjẹ́, bẹni àwọn Òṣèlú bú owó oṣ́u rẹpẹtẹ fún ara wọn.  Eyi ti ó burú jù ni owó rẹpẹtẹ miran ti wọn bù lati ra ọkọ ti ìbọn ò lè wọ, olówó nla lati Òkè-Òkun fún Ọgọrun-le-mẹsan Aṣòfin-Àgbà.   Olóri Aṣòfin-Àgbà fẹ ra ọkọ̀ mẹsan fún ara rẹ nikan.

Àsìkò tó ki àwọn èrò ji lati bá àwọn olè wọnyi wi, nitori àwọn Òṣèlú Òkè-Òkun nibiti wọn nkó owó ilú lọ, kò fi owó ilú wọn tọ́jú ara wọn, wọn nwọ ọkọ̀ pẹ̀lú àwọn ará ilú, àyè kò si fún wọn lati ja ilú ni olè bi ti àwọn Òṣèlú Nigeria.

ENGLISH TRANSLATION Continue reading

Share Button

Originally posted 2016-02-19 10:12:16. Republished by Blog Post Promoter

“Ibi ti à ńgbé là ńṣe…” – Ìfi ìdí kalẹ̀ ni Ìlú-Ọba – One should live according to the custom and fashion of the place where one find oneself in…” – Settling down in the United Kingdom

 Ẹ̀kọ́ púpọ̀ ni enia lè ri kọ́ ni irin àjò.  A lè rin irin àjò fún ìgbà díẹ̀ tàbi pípẹ́ lati bẹ ilú nã wò tàbi lati lọ tẹ̀dó si àjò.

wọ ọkọ̀ òfũrufu – Boarding Aeroplane. Courtesy: @theyorubablog

Oriṣiriṣi ọ̀nà ni enia lè gbà dé àjò, ṣùgbọ́n eyi ti ó wọ́pò jù láyé òde òni ni lati wọ ọkọ̀ òfũrufú, bóyá lati lọ kọ́ ẹ̀kọ si, lati ṣe ìbẹ̀wò, lati lọ ṣiṣẹ́ tàbi lati lọ bá ẹbi gbé (fún àpẹrẹ: ìyàwó lọ bá ọkọ, ọkọ lọ bá ìyàwó, ìyá/bàbá lọ bá ọmọ tàbi ọmọ lọ bá bàbá). Gbogbo ọ̀nà yi ni Yorùbá ti lọ lati dé Ìlú-Ọba.

Àṣepọ̀ laarin ará Ìlú-Ọba àti Yorùbá ti lè ni ọgọrun ọdún, nitori eyi, kò si ibi ti enia dé ni Ìlú-Ọba ni pataki àwọn Olú-Ìlú, ti kò ri ẹni ti ó ńsọ èdè Yorùbá tàbi gbé irú ilú bẹ.  A ṣe akiyesi pé lati bi ọdún mẹwa sẹhin, àṣepọ̀ laarin ọmọ Yorùbá ni Ìlú-Ọba din kù.  Ni ìgbà kan ri, bi ọmọ Yorùbá bá ri ara, wọn a ki ara wọn.

Òwe Yorùbá ni “Ibi ti a ngbe la nse; bi a bá dé ìlú adẹ́tẹ̀ a di ìkúùkù”, àwọn ọ̀nà ti a lè fi ṣe ibi ti a ngbe: Ki ka ìwé nipa àṣà àti iṣẹ ìlú ti a nlọ ninu ìwé tàbi ṣe iwadi lori ayélujára; wiwa ibùgbé; lọ si Ilé-Ìjọ́sìn; Ọjà; Ọkọ̀ wiwọ̀ àti bẹ̃bẹ lọ.

Ẹ fi ojú sọ́nà fún àlàyé lori àwọn ọ̀nà ti enia lè lò lati tètè fi idi kalẹ̀ ni àjò.

ENGLISH TRANSLATION Continue reading

Share Button

Originally posted 2014-01-03 23:45:42. Republished by Blog Post Promoter

Aṣọ nla, Kọ́ lènìyàn nla – Wèrè ti wọ Àṣà Aṣọ Ẹbí: The hood does not make the Monk – the madness of Family Uniform

Àṣà ilẹ̀ Yorùbá títí di àsìkò yi, ọ̀pọ̀lọpọ̀ ọkùnrin ma nni iyawo pupọ́ wọn si ma mbi ọmọ púpọ̀, wíwọ irú aṣọ kan naa fun ṣíṣe ma nfi ẹbi han.  Aṣọ ẹbí bẹ̀rẹ̀ nípa ki ọkọ àti ìyàwó dá irú aṣọ kan nigba ìgbéyàwó àti wíwọ irú aṣọ kan naa lẹhin ìgbéyàwó lati fi han wípé wọn ti di ara kan.   Bàbá ma nra aṣọ  irú kan naa fun àwọn ọmọ nítorí ó dín ìnáwó kù láti ra irú aṣọ kan naa fún ọmọ púpọ̀ nípa ríra ìgàn aṣọ ju ríra ni ọ̀pá.   Aṣọ ẹbí tún wa fún ẹbí àti ọmọ oloku, ìyàwó ṣíṣe, ẹgbẹ́ ìlú àti bẹ̃bẹ lọ.

Nígbàtí wèrè ko ti wọ àṣà aṣọ ẹbí, ẹnití o ṣe ìyàwó, ṣe òkú, sọ ọmọ lórúkọ àti ṣiṣe yoku ma npe aṣọ ni.  Kò kan dandan ki ènìá ra aṣọ tuntun fún gbogbo ṣíṣe, fún àpẹrẹ, aṣọ funfun ni wọn ma sọ wípé ki àwọn ẹbí àti ọ̀rẹ́ wọ̀ fún òkú ṣíṣe, aṣọ ibilẹ̀ bi aṣọ òfi àti àdìrẹ fún ìgbéyàwó. Ẹbí ìyàwó le sọ wípé ki ẹgbẹ́ wọ aṣọ aláwọ ewé lati ba ohun yọ ayọ ìgbéyàwó, ki ẹbí ọkọ ni ki àwọn ẹgbẹ́ wọ àdìrẹ ti wọn  ti ra tẹ́lẹ̀ fún ìgbéyàwó.

Lati bi ogoji ọdun sẹhin, lẹhin ti ìlú ti bẹ̀rẹ̀ si naa owó epo, àṣejù ti wọ àṣà aṣọ ẹbí rírà.  Àṣà aṣọ ẹbí ti káári ìlú kọjá ile Yorùbá si gbogbo Nigeria.  Ọ̀pọ̀lọpọ̀ a ma jẹ gbèsè nítorí àti ra aṣọ ẹbí, pàtàkì ni Ìlúọba ti àwọn miran ti nṣiṣẹ àṣekú lati kó irú owó bẹẹ si aṣọ ẹbí, àwọn miran á kó owó oúnjẹ àti owó ilé ìwé lórí aṣọ ẹbí.

Ìlú nbajẹ si, kò síná, kò sómi, ìṣẹ́ pọ, aṣọ ẹbí ko le mu ìṣẹ́ kúrò tàbi sọ ẹnití o jẹ gbèsè láti ra aṣọ ẹbí di ènìyàn nla nítorí “Aṣọ nla, kọ lènìyàn nla – Yorùbá ni ilé lóko, ẹ dín wèrè aṣọ ẹbí kù.

ENGLISH TRANSLATION

Yoruba culture up till now, many men are engaged in “Polygamy” with children from many women, so to buy the same clothes is cheaper for the many wives and children for various festivities.  Family uniform are also used during Burial, Wedding, Naming and other ceremonial events.

When family uniform madness has not started, those preparing for burial, marriage and other traditional events normally call “colour code” of dressing or for invitees to wear one of the previous Family Uniforms, rather than buy new clothes for every event. Those days, those preparing for burial would ask families and friends to wear white attire, while the bride’s family could ask friends to wear green while the groom’s family would request for other locally produced fabrics.  Things were moderately done.

It is observed that since the oil boom about forty years ago, there has been a lot of excesses in the so called “Family Uniform” and this culture has spread beyond the Yoruba to other parts of Nigeria. The Nigerian’s abroad are also not excluded in spite of working to death with no time for family lives only to spend such income that could have been spent on education, food and other necessities on such frivolities as “Family Uniform”.

In the midst of decaying infrastructure and poverty, spending so much on “Family Uniform” would not make our nation great.  “The hood does not make the Monk, Yoruba at home and abroad should reduce the madness on “Family Uniform”.

Share Button

Originally posted 2013-05-31 22:53:11. Republished by Blog Post Promoter

Gó́mìnà Ìpínlẹ̀ Èkó, Akínwùnmí Àmbọ̀dé ju ọwọ́ lu òfin fún ìpamọ́ àti ìgbéga èdè Yorùbá – Lagos Governor Akinwunmi Ambode signed into Law Yoruba Language Preservation and Promotion Bill

Ọ̀túnba Gàní Adams ṣe ìwúyè – Chief Gani Adams’ installation as the Aare Ona Kakanfo

Aàrẹ Ọ̀nà Kakanfo, Ọ̀túnba Gàní Adams ti wọn ṣe ìwúyè fún ni ọjọ́ Àbámẹ́ta, oṣù kini, ọjọ́ kẹtàlá ọdún Ẹgbàáléméjìdínlógún fi ẹ̀dùn ọkàn hàn nipa bi àṣà àti ìṣe Yoruba ti fẹ́ parẹ́.  Nigba ìwúyè, Ọ̀túnba Gàní Adams ṣe àlàyé pé́ ori ire ni wi pé kò si ogun ti ó nja ilẹ̀ Yoruba lọ́wọ́lọ́wọ́, ṣùgbọ́n òhun yio tẹra mọ́ṣẹ́ lati dáàbò àti bójútó àṣà àti ìṣe Yorùbá.

Ìpínlẹ̀ Èkó ti tún ta wọ́n yọ lẹ́ ẹ̀kan si.  Ni Ọjọ́bọ̀, oṣù keji ọjọ́ kẹjọ, ọdún Ẹgbàáléméjìdínlógún, Gómìnà Akínwùnmí Àmbọ̀dé ju ọwọ́ lu òfin ti yio ṣe ìpamọ́ àti gbé èdè Yorùbá ga.

Gómìnà Akínwùnmí Àmbọ̀dé ju ọwọ́ lu òfin – Gov Akinwunmi Ambode signed Yoruba Language Preservation and Promotion bill

Akọ̀wé Yorùbá lóri ayélujára yin Gó́mìnà Akínwùnmí Àmbọ̀dé àti àwọn Aṣòfin Ìpínlẹ̀ Èkó fún iṣẹ́ takuntakun ti wọ́n ṣe lati ṣe òfin fún ìpamọ́ àti ìgbéga èdè Yorùbá.

 

 

 

ENGLISH TRANSLATION

The 15th Aare Ona Kakanfo, Chief Gani Adams who was installed on Saturday, January, 13, 2018 expressed the concern that Yoruba culture and values are going into extinction.  During his installation, he opined that though he was lucky that there is no war ravaging Yoruba nation right now, he will continue to work tirelessly to protect and preserve Yoruba culture and values. Continue reading

Share Button

Ìròyìn kàn pé Ọ̀túnba Gani Adams ni Aàrẹ Ọ̀na Kakanfo Yorùbá karùndinlógún – Chief Gani Adams has been announced as the Fifteenth Generalissimo of Yorubaland

Ọba Lamidi Adéyẹmi àti Ọ̀túnba Gani Adams – Aláafin Lamidi Adeyemi & Chief Gani Adams

Lẹhin ọdún kọkàndinlógún ikú Olóògbé Olóyè M.K.O Abíọ́lá, Aàrẹ Ọ̀na Kakanfo Yorùbá kẹ̀rinlá, Ọba Lamidi Adéyẹmi yan Ọ̀túnba Gani Adams si ipò Aàrẹ Ọ̀na Kakanfo Yorùbá karùndinlógún.

Ọ̀túnba Gani Adams ni olùdásílẹ̀ Ẹgbẹ́ Ọ̀dọ́ Ọmọ Oòduà, ti wọn dá silẹ̀ ni ọjọ́ karùndinlọ́gbọ̀n, oṣù kẹjọ ọdún kẹtàlélógún sẹhin ni Mushin, lati jà fún gbi gbé ipò Olórí Òṣèlú fún M.K.O Abiola ti ó mókè ni ìbò ti wọn di ni ọjọ́ kejila ọdún kẹrinlélógún sẹhin lai si ìjà tàbi asọ̀ ni gbogbo orílẹ̀ èdè Nigeria.  Kò bojú wẹ̀hin lati ọdún kẹtàlélógún lati má a jà fún Yorùbá lati gba ẹ̀tọ́, iyì àti gbi gbé àṣà Yorùbá ga kakiri àgbáyé.  Fún akitiyan yi, wọn ti fi jẹ oyè mejilelaadọta kakiri, ṣùgbọ́n adé gbogbo oyè yi ni Aare Ona Kakanfo.

Bi àwọn alatako diẹ ti wa ni ọ̀pọ̀lọpọ̀ àgbàgbà Yorùbá ti fi ọwọ́ si yin yan Ọ̀túnba Gani Adams si ipò Aare Ona Kakanfo karundinlogun.  Lára àwọn enia pàtàki ti ó ki kú ori ire ni, Ọọni Ifẹ̀, Gómìnà Bọ́la Tinubu, Gómìnà Rauf Arẹ́gbẹ́sọlá, àwọn ọ̀gá olórin àti bẹ́ ẹ̀ bẹ́ ẹ̀ lọ.

Olùkọ̀wé Yorùbá lóri Ayélujára kí Ọ̀túnba Gani Adams kú ori ire, oyè á mọ́rí o, ẹ ò ni kú léwe, ẹmi ọlá á gùn lati má a jà fún Yorùbá àti lati gbé àṣà Yorùbá lárugẹ si, ni gbogbo àgbáyé.

ENGLISH TRANSLATION

Nineteen years after the death of Chief M.K.O. Abiola, the fourteenth Generalissimo of Yorubaland, the Alafin of Oyo, Oba Lamidi Adeyemi has nominated Chief Gani Adams as the 15h Generalissimo of Yorubaland.

Chief Gani Adams was the founder of the Odua Youth Movement which was formed on August 25, 1994 at Mushin, Lagos, to fight for the actualisation of June 12, 1993 Presidential election won by Chief M.KO. Abiola in a free and fair election all over Nigeria.  He has not looked back since he came to prominence in 1994 as he continued to fight to uphold the dignity, honour and culture of his people.  His action of defending and promoting Yoruba culture has earned him fifty-two titles but the crown of all the titles is the Aare Ona Kakanfo.

Although there are some oppositions, many prominent Yoruba leaders have endorsed the nomination of Otunba Gani Adams as the fifteen Aare Ona Kakanfo.  Prominent among them are, Ooni of Ife, Governors – Ahmed Bola Tinubu (former Governor of Lagos State), Rauf Aregbesola (Osun State Governor), prominent Musicians etc.

The Yoruba Blog congratulates Chief Gani Adams and pray that he will not die young but live long to continue in the service of defending Yorubaland and promoting her culture all over the world.

Share Button

Adébáyọ̀ Fálétí, ògúná gbòngbò ti ó gbé èdè àti àṣà Yorùbá lárugẹ jade láyé: A Prominent Yoruba language and Culture promoter has departed the world

Àwọn iwé ìròyìn gbe jade wi pé Adébáyọ̀ Fálétí, ògúná gbòngbò ninú àwọn ti ó gbé èdè àti àṣà Yorùbá lárugẹ ni àgbáyé, re ibi àgbà nrè ni ọjọ́ ìsimi ọjọ́ kẹtàlélógún, oṣù keje, ọdún Ẹgbàálémẹ́tàdinlógún.  Ọmọ ọdún mẹrindinlaadọrun ni olóògbé Fálétí ki wọn tó jade láyé.

Olóògbé Adébáyọ̀ Fálétí relé – Late Adebayo Faleti has gone home.

Ni ìgbá ayé olóògbé Adébáyọ̀ Fálétí, ó jẹ́ ìkan ninú àwọn òṣìṣẹ́ àkọ́kọ́ ni ilé iṣẹ́ amóhùn-máwòrán àkọ́kọ́ ni ilẹ̀ Aláwọ̀dúdú ti wọn dá sílẹ̀ ni Ìbàdàn ti ó jẹ́ olú ilú ẹ̀yà Yorùbá ni ìwọ̀ oòrùn orílẹ̀ èdè Nigeria.  Ó gbé èdè Yorùbá lárugẹ nipa ṣi ṣe iṣẹ́ ìtumọ̀ èdè Gẹ̀ẹ́sì si èdè Yorùbá, ó kọ ìwé itumọ̀ ọ̀rọ̀ nipa li lo orúkọ Yorùbá.  Kò tán síbẹ, oníròyìn ni, ó fi eré ìtàgé gbé èdè Yorùbá lárugẹ nipa di dá ẹgbẹ́ ọ̀dọ́ Ọ̀yọ́ fún ìgbéga eré ìtàgé silẹ̀ ni ọdún mejidinlaadọrin sẹhin.  Lára àwọn eré Yorùbá ti olóògbé Adébáyọ̀ Fálétí kọ, ti ó si ṣe ni “Mágùn, Àfọ̀njá, Baṣọ̀run Gáà àti bẹ́ ẹ̀ bẹ́ ẹ́ lọ.

Ẹ̀kọ́ pọ̀ fún ọ̀dọ́ ayé òde òní lati kọ́ lára ìgbésí ayé olóògbé Adébáyọ̀ Fálétí.  Lára ẹ̀kọ́ yi ni wi pe, ìwé kí kà ṣe pàtàkì, bi kò ti ẹ̀ si ìrànlọ́wọ́ lati ka ìwé ni ọmọdé, bi enia bá ka ìwé ni àgbà yio wúlò.  Olóògbé Adébáyọ̀ Fálétí padà si ilé-ìwé  lati lọ pari ìwé mẹfa ti ó dá dúró nigbati kó si agbára fún bàbá rẹ.  Lẹhin eyi ó fi àgbà ara ka ìwé ni ilé-ìwé ẹ̀kọ́ giga.  Ó gbé ìgbésí ayé rere nipa ìtọ́jú àwọn ọmọ àti ìyàwó, ó si fún àwọn ọmọ ni ẹ̀kọ́ ilé àti ti ilé-ìwé.

Fún àwon iṣẹ́ ribiribi yi, olóògbé Adébáyọ̀ Fálétí gba ọ̀pọ̀lọpọ̀ ẹ̀bùn àpínfún ni orilẹ̀ èdè Nigeria àti ni òkè-òkun.

ENGLISH TRANSLATION

Many Nigerian Newspapers broke the news of the death of Adebayo Faleti, a prominent promoter of Yoruba language and culture on Sunday, 23rd day of year 2017.  He was 86 years at the time he departed the world.

During his lifetime, he was one of the pioneering staff of the Western Nigeria Television (WNTV) at Ibadan capital of Western State of Nigeria and the first of its kind in Africa.  He promoted Yoruba language as a Translator of English to Yoruba, he wrote a book on the meaning and use of Yoruba names.  That was not all, he was a Broadcaster and he used acting to promote Yoruba language and culture by establishing the ‘Oyo Youth Operatic Society’ sixty eight years ago.  Among the plays he wrote and acted in were ‘Magun, Afonja, Basorun Gaa’ etc.

The youths of nowadays have many lessons to learn from the life of late Adebayo Faleti.  Among such lessons, were the importance of education, even when there was no opportunity at a younger age, going to school as a later life learner often becomes very useful.  Late Adebayo Faleti returned to school at a later age to complete his primary school education which was hindered as a result of the father not being able to afford it. After completing primary six, he continued higher education as a later life learner.  He lived a life worthy of emulation by being responsible, caring for his children and wives and he gave his children formal and informal education.

Late Adebayo Faleti bagged many awards in Nigeria and abroad as a recognition of his immense contribution.

Share Button

Ariwo Nigeria lóri èsi Idibo ni Amẹ́rikà: Nigerian’s noise on American Election Result

Èsi ibò ti wọn di ni ilú Amẹ́rikà ni oṣù kọkànlá, ọjọ́ kẹjọ jade ni òru ọjọ́ kẹjọ mọ́jú ọjọ́ kẹsan ọdún Ẹgbàálémẹ́rindinlógún.   Àwọn mẹta ti ó gbé àpóti ibò fún ipò olóri òṣèlú ni, Hillary Clinton, obinrin àkọ́kọ́ lati dé irú ipò bẹ́ ẹ̀ fún ẹgbẹ́ (Democrat), Donald J. Trump, Oniṣòwò nlá ti kò ṣe iṣẹ́ Ìjọba kankan ri fún ẹgbẹ́ (Republican) àti Gary Johnson fún ẹgbẹ́ kẹta (Libertarian).

Èsi ibò yi ya gbogbo àgbáyé lẹ́nu nitori àwọn ọ̀rọ̀ ti Donald Trump (Olóri ẹgbẹ́ GOP)  ti sọ siwájú nigbati ti ó polongo lati dé ipò.  Àwọn ọ̀rọ̀ iko rira wọnyi lòdi si àwọn obinrin, ẹ̀yà miran ti ó yàtọ̀ si ẹ̀yà rẹ, àlejò, ẹlẹ́sin Mùsùlùmi àti bẹ́ ẹ̀ bẹ́ ẹ̀ lọ.  Owe Yoruba so wipe “Bi Ẹlẹ́bọ kò bá peni, Àṣefín kò yẹni”.   Donald Trump ò ka gbogbo ilẹ̀ Aláwọ̀dúdú si nkankan tàbi dárúkọ Nigeria.  Ọ̀pọ̀lọpọ̀ rò wi pé nitori Amẹ́rikà ti nṣe Òṣèlú ti wa ntiwa fún igbalélógòji ọdún, ẹni ti wọn yio yan si irú ipò yi á ni iwà àkójọ àti ẹ̀mi àkóso si onírúurú àwọn enia ti ó wà ni gbogbo àgbáyé.

Ariwo Nigeria lóri èsi Idibo ni Amẹ́rikà: Nigerian Media's frenzy on US Election.

Ariwo Nigeria lóri èsi Idibo ni Amẹ́rikà: Nigerian Media’s frenzy on US Election.

Òwe Yorùbá ni “Bi èniyàn bá ni kò si irú òhun, àwọn ọlọ́gbọ́n a máa wòye”.  Lati igbà ti iròyin ibo ti jade pé Donald J. Trump ló wọlé, gẹ́gẹ́ bi wọn ti nṣe é, àwọn Olóri ilú àgbáyé ló kọ iwé tàbi pè lati ki ku ori ire.  Ó ṣe ni laanu wi pé, àwọn tó wà ni ilé aṣòfin Nigeria,  àti oriṣiriṣi àwọn Òṣèlú kékeré yókù lo nkọ iwé.  Gbogbo ìròyìn lati Nigeria kò ri ọ̀rọ̀ àti ìṣò̀ro ti ó dojú kọ ilú ti wọn sọ mọ, ju ọ̀rọ̀ èsi ibò ni Amẹ́rikà.  Eyi kò fi ọgbọ́n han nitori ìyà ti ó njẹ ará ilú Nigeria kọjá ki wọn ma sowọ́pọ̀ pẹ̀lú Olóri Òṣèlú Nigeria, Muhammadu Buhari lati ṣe àyipadà kúrò ni iwà ibàjẹ́ ti ó ba ilú jẹ, ki ilú lè tòrò, ki ó si lè pèsè oúnjẹ àti ohun amáyédẹrùn fún ará ilú.

ENGLISH TRANSLATION Continue reading

Share Button

“Aṣeni ṣe ara rẹ, asánbàntẹ́ so ara rẹ lókùn: iwà/ijà-agbára inú ilé/ẹbi” – He who would hurt others hurts himself: Domestic Violence” – Ray Rice Video

Òwe Yorùbá sọ pé “Ẹni a lè mú, là  nlèdí mọ́”.  Òwe yi fi iwà burúkú nipa ìwà/ìjà-agbára ti ó nṣẹlè ni inú ilé, pàtàki laarin ọkùnrin àti obinrin tàbi ọkọ àti ìyàwó.  Ki ṣe ọkùnrin nikan ló nhu ìwà/ìjà-agbára si obinrin, obinrin oníjà miran ma nhu ìwà/ìjà-agbára si ọkùnrin tàbi si ọkọ, ṣùgbọ́n, eyi ti ó wọ́pọ̀ jù ni ọkùnrin si obinrin.

Bawo ni ènìyaìn ṣe lè sọ pé, ohun ni ìfẹ́ nigbati ó bá hu ìwà-agbára si ẹni ti ó fẹ́ràn?  Ọ̀pọ̀lọpọ̀  ilé yi, ẹni tó nhu ìwà/ìjà-agbára ìwà burúkú ma nṣe si ẹni ti wọn bá rò pé àwọn lè mú tàbi ti wọn ni agbára ni ori rẹ.  Àwọn ti wọn hu iwa-agbara si yi, ki le fi ẹjọ́ sùn, nitori ìbẹ̀rù ẹni ti ó ni agbára jù wọn lọ, pàtàki laarin ọkọ àti aya.  Obinrin ti ó njẹ  iya  ìwà/ìjà-agbára ki lé tètè kúrò tàbi ki wọn fi ẹjọ́ sùn nitori àwọn idi pàtàki bi: ìfẹ́ si ẹni ti ó nhu ìwà/ìjà-agbára; àyípadà; itiju ki èrò ma gbọ́; ai fẹ ki ìgbéyàwó túká; ai lè dá dúró nitori owó tàbi àwọn ọmọ ti wọn bi si irú ilé bẹ-ẹ; ìyà ti mọ́ra; àti bẹ́ẹ̀bẹ́ẹ̀ lọ.

0907-ray-ric-elevator-gif-launch-the-aftermath-01

ìjà-agbára ti “Ray Rice” hu – Ray Rice-elevator-knockout-fiancee-takes-crushing-punch-video/

Ìbínú burúkú ló nfa iwa/ija-agbara.  Igbẹhin ìwà/ìjà-agbára ki já si ire, nitori irú ìwà burúkú yi lè fa  ikú ojiji; àrùn ọpọlọ; ìrẹ̀wẹ̀sì; li lọ si ẹ̀wọ̀n; ìbànújẹ́ fún àwọn ọmọ; àbùkù fún ẹni ti ó hu irú ìwà yi àti bẹ́ẹ̀bẹ́ẹ̀ lọ.  Irú àbùkù yi ló kan “Ray Rice” nigbati ìjà-agbára ti ó bá Àfẹ́sọ́nà rẹ̀ jà ninú ẹ̀rọ-àkàbà ti ó lu jade si gbogbo àgbáyé ninú ìròyìn àti ori ayélujára.   Gẹgẹbi òwe Yorùbá ti ó sọ pé “Aṣeni ṣe ara rẹ, asánbàǹtẹ́ so ara rẹ lókùn”, lati ìgbà ti àṣiri ìwà/ìjà-agbára ti “Ray Rice” hu ti tú, aṣeni ti ṣe ara rẹ nitori iṣẹ rẹ ti bọ́.

ENGLISH TRANSLATION Continue reading

Share Button

“Ẹni ti o ni ori rere, ti kò ni iwà, iwà rẹ ni yio ba ori rẹ̀ jẹ́”: “Evil character ruins good fortune – Jimmy Savile”

Jimmy Savile abused at least 500 victims

Ọ̀pọ̀ ti ó ni ipò ni àwùjọ ni ó fi iwà ikà ba ipò wọn jẹ.  Ìròyìn bi Olóògbé Jimmy Savile ti fi iwà burúkú ba iṣẹ́ ribiribi ti ó ṣe nipa pi pa owó fún ọrẹ-àánú ni ó ńlọ lọ́wọ́-lọ́wọ́.  Iṣẹ́ ibi ti ó ṣe ni igbà ayé rẹ fihan pé “O ni ikù ló mọ̀ ikà”.  Gẹ́gẹ́ bi iwadi ti o jáde lẹhin ikú Olóògbé yi, ó lo ipò rẹ ni àwùjọ lati bá ẹ̀dẹ́gbẹ̀ta obinrin ni àṣepọ̀ ni ọ̀nà ti kò tọ́.

Òwe Yorùbá ti ó ni “Ẹni ti o ni ori rere, ti kò ni iwà, iwà rẹ ni yio ba ori rẹ̀ jẹ́” fihàn pé Jimmy Savile fi iwà àbùkù ba iṣẹ́ rere ti ó ṣe jẹ.  Ìṣẹ̀lẹ̀ Jimmy Savile kò ṣe àjòjì ni ilẹ̀ Yorùbá.  Ni ayé àtijọ́, àwọn Ọba tàbi Olóyè miran ma ńlo ipò wọn lati ṣe iṣẹ ibi – bi ki wọn gbé ẹsẹ̀ lé iyàwó ará ilú; fi ipá gba oko tàbi ilẹ̀ ará ilú lai si ẹni ti ó lè mú wọn ṣùgbọ́n láyé òde òni, Ọba tàbi Olóyè ti ó bá hu iwà burúkú wọnyi, yio tẹ́.

Ọba/Olóyè yio ti ṣe iwà ibi yi pẹ́, ki ilú tó dide lati rọ̃ loye, ṣùgbọ́n láyé òde òni ki pẹ́, ki ẹni ti ó bá fi ipò bojú iwà burúkú yi tó tẹ́.  Ọba/Olóyè/Ọlọ́rọ̀ Yorùbá ti ó bá fi ipò tàbi ọlá hu iwà ikà ni ayé igbàlódé yi, kò ri ibi pamọ́ si, nitori àṣiri á tú ninú iwé-ìròyìn, ẹ̀rọ-asọ̀rọ̀-mágbèsi, ẹ̀rọ amóhùn-máwòrán àti lori ayélujára.

 Oba Adebukola Alli nysc corper

Ọba Adébùkọ́lá Alli – Alọ́wá ti Ìlọ́wá ti obinrin Agùnbánirọ̀ fi ẹ̀sùn kàn pé ó fi ipá ni àṣepọ̀ – accused by Female Youth Corper of rape

Ki ṣe ará ilú nikan ló lè ṣe ìdájọ́ fún Ọba ti ó bá hu iwà ikà nipa ri-rọ̀ lóyè, gbogbo àgbáyé ni yio ṣe idájọ́ fun, irú Ọba/Olóyè/Ọlọ́rọ̀ bẹ̃ yio tun fi ojú ba ilé-ẹjọ́.   Fún àpẹrẹ: Ọba Adébùkọ́lá Alli – Alọ́wá ti Ìlọ́wá ti obinrin Agùnbánirọ̀ fi ẹ̀sùn kàn pé ó fi ipá ni àṣepọ̀ àti  Déji Àkúrẹ́ ti wọn rọ̀ lóyè nitori iwa àbùkù – Oluwadare Adeṣina.

 

 

 

ENGLISH TRANSLATION Continue reading

Share Button

“Bi a ò bá gbàgbé ọ̀rọ̀ àná, a ò ni ri ẹni bá ṣeré” – Apàniyàn Rodger Elliot: “If one does not forget past misdeed/grudge, one would not get anyone to play with” – Killer Rodger Elliot

Isla Vista shooting

Carnage: The scene of a mass shooting in the college town of Isla Vista, CA

Ìròyìn iṣẹ̀lẹ̀ ọ̀dọ́-kùnrin, ọmọ ọdún meji-le-logun – apàniyàn Rodger Elliot ti ó kàn ni ọjọ́ karun-din-lọ́-gbọ̀n, oṣù karun ọdún Ẹgbẹ̀wá-le-mẹrinla, fi àpẹrẹ ohun ti ó lè ṣẹlẹ̀ bi a ò bá gbàgbé  ọ̀rọ̀ àná.  Gẹ́gẹ́ bi àsọtẹ́lẹ̀ ti apàniyàn yi fi silẹ lori ayélujára ni pé “Ayé òhun dà rú nigbati obinrin àkọ́kọ́ ti òhun fi ìfẹ́ hàn si lọ́mọdé fi òhun ṣe yẹ̀yẹ́, eleyi da ọgbẹ́ fún òhun gidigidi”, nitori èyi ó já si igboro lati pa enia.  Lẹhin ti ó ti pa enia mẹfa, ṣe enia meje miran le-ṣe, Ọlọpa yin ìbọn fún lori lati dá iṣẹ́ ibi yi dúró.

Lai gbe ìbọn, ọ̀bẹ, àdá àti ọ̀kọ̀, ọgbẹ́ ọkàn ti ai gbàgbé ọ̀rọ̀ àná ńdá silẹ̀ lè fa ìrẹ̀wẹ̀sì fún ẹni ti kò gbàgbé ọ̀rọ̀ àná.  Ninú ewu ti ó wà ni ai gbàgbé ọ̀rọ̀ àná ni pé ọmọ iyá meji lè túká; ọkọ àti aya lè túká; orilẹ̀ èdè kan lè gbé ogun ti ekeji; ọrẹ meji lè di ọ̀tá ara; aládũgbò lè di ọ̀tá ara àti bẹ̃bẹ lọ.

Ó ṣòro lati bá ara gbé, lai ṣẹ ara.Yorùbá́ ni “Igi kan ki dá ṣe igbó”, nitori Ọlọrun kò dá enia lati dá nikan gbé.    Ọ̀pọ̀ ẹni ti ó dá ni kan wà ni Èṣù ńlò, nipa ri ro èrò burúkú ti ó lè fa àìsàn tabi iṣẹ́ ibi bi irú èyi ti apànìyàn Rodger Elliot ṣe.

Ó yẹ ki á fi òwe Yorùbá ti ó ni “Bi a ò bá gbàgbé ọ̀rọ̀ àná, a ò ni ri ẹni bá ṣeré” yi gba ẹni ti a bá ṣe àkíyèsí pé ki gbàgbé ọ̀rọ̀ àná ni iyànjú nipa ewu ti ó wà ni irú ìwà bẹ̃.

ENGLISH TRANSLATION
Continue reading

Share Button