Author Archives: Bim A

About Bim A

Writer, editor and creator of theyorubablog. Keeping the Yoruba language alive.

ẸNITÍ ỌLỌRU KÒ DÙN NÍNÚ TÓ NLA ṢÚGÀ, JẸ̀DÍJẸ̀DÍ LÓ MA PÁ: WHOEVER GOD HAS NOT MADE GLAD THAT IS LICKING SUGAR WILL DIE OF PILE”

Yorùbá ní “Ẹnití Ọlọrun kò dùn nínú, tó nla ṣúgà (iyọ̀ ìrèké), jẹ̀díjẹdí ló ma pá”.  Ọ̀rọ̀ Yorùbá yi ṣ̀e àtìlẹhìn fún iwadi tó fihàn wípé ọ̀pọ̀lọpọ̀ ènìyàn ti ìrẹ̀wẹ̀sì mbaja ma mu ọtí àti jẹ oúnje ọlọra, ti iyọja tàbí tí iyọ̀ ìrèké pọ̀ nínú rẹ.  Ó ṣeni lãnu wípé, kàka ki ẹni bẹ͂ jade nínú ìrẹ̀wẹ̀sì, oúnje tó kún fún ọ̀rá, iyọ̀ àti iyọ̀ ìrèké (ṣúgà) mã dákún àìsàn míràn bi: jẹ̀díjẹdí, ẹ̀jẹ̀ ríru àti oniruuru àìsàn míràn.

Oúnje dídùn àti ọtí mímu kò lè mú ìrẹ̀wẹ̀sì kúrò tàbí fa ìdùnnú, ṣùgbọ́n àyípadà ọkàn sí ìwà rere àti ìgbẹ́kẹ̀lé nínú Ọlọrun ló lè mú inú dùn.

Ẹkú ọdún Ajinde o, ẹ ma jẹ́un ju, Jesu ku fun ẹlẹ́sẹ̀ àti aláìní, nítorí nã ti ẹ ba ri jẹ, ẹ rántí áwọn ti ko ri.  Yorùbá ni “ajọjẹ kò dùn bẹni kan o ri”.

ENGLISH TRANSLATION

The Yoruba adage that “Whoever has not been made glad by God that is licking sugar will die of pile” is in support of the research that showed that most people drink and eat more fatty, salty and sugary food when they are depressed.  Unfortunately, instead of coming out of depression, bad diet containing too much fat, salt and sugar will only add more health complications such as pile, hypertension and a host of other diseases.

Tasty food or alcoholic drink would not lift anyone out of depression or gladness of spirit, but only positive attitude and trust in God.

Happy Easter, do not over feed, Jesus died for the sinners and the poor, as a result if you have, remember those who have none.  Youruba said “Eating together is not sweet, if one person is left out”.

Share Button

Originally posted 2013-03-30 00:03:05. Republished by Blog Post Promoter

“Àbíkú sọ Olóògùn di èké” – “Child mortality mis-portray the genuineness of the Herbalist”

Ìgbàgbọ́ Yorùbá yàtọ̀ si ohun ti àwọn Ẹlẹko-Ijinlẹ fi hàn ni ayé òde òni.  Ni igbà àtijọ́, bi obinrin/iyàwó bá bi ọmọ, ti ó kú ni ikókó tàbi ki ó tó gba àbúrò, ọmọ ti wọn bá bi lẹhin rẹ ni wọn ma fún ni orúkọ “Àbíkú” pàtàki ti ó bá tó bi meji, mẹta ki ọmọ tó dúró.  Yorùbá gbàgbọ́ ninú àpadà-wáyé, ni igbà miran, wọn á fi ibinú fi àmin, bi ki wọn kọ ilà si ara ọmọ ti ó kú tàbi gé lára ẹ̀yà ara ọmọ yi lati mọ bóyá yio padà wá.  Bi ìyá ti ó bi Àbíkú bá bímọ lẹhin ikú ọmọ ti wọn fi àpá si lára, àpá yi ni wọn ma kọ́kọ́ wò lára ọmọ titun.  Bi wọn bá ri àpá yi, wọn o sọ ọmọ naa ni orúkọ Àbíkú.  Orúkọ àbùkù ni ọ̀pọ̀lọpọ̀ orúkọ Àbíkú – ó lè jẹ́ orúkọ ẹranko, orúkọ ti ó fi ìbẹ̀rù hàn, tàbi orúkọ fún ìmọràn.

Àbíkú jẹ́ ikú ọmọdé àti ìkókó titi dé ọmọ ọdún marun.  Ẹkọ-Ijinlẹ fi hàn pé, ọ̀pọ̀lọpọ̀ ikú ọmọdé ti Yorùbá mọ̀ si Àbíkú yi ti ìpasẹ̀ wọnyi wá: àrùn tó ṣe-dádúró, oúnjẹ-àìtó, omi-ẹlẹgbin,  ilé-iwòsàn ti kò pé tàbi ai si ilé-iwòsàn, àrùn àti àjàkálẹ̀-àrùn, ọmọ ti ó ni iwọn-kékeré nigbà ìkókó. Owe Yoruba ti o ni “Àbíkú sọ Olóògùn di èké” fi ìgbàgbọ́ Yorùbá hàn pé, kò si oògùn ti ó lè dá Àbíkú dúró.  Ìmọ̀ Ijinlẹ fi hàn pe ki ṣe gbogbo ọmọ ti ó kú, ni ó yẹ ki ó kú, nitori lati igbà ti àtúnṣe àwọn ohun ti ó nfa ikú ọmọdé yi ti wà, Àbíkú din-kù – nipa ìpèsè omi ti ó mọ́, ilé-ìwòsàn ọmọdé, ilà-lóye àwọn obinrin nipa ìtọ́jú aboyún àti ọmọdé

ENGLISH TRANSLATION Continue reading

Share Button

Originally posted 2014-09-19 21:51:28. Republished by Blog Post Promoter

“Ẹ̀gẹ́ ò lẹ́wà; lásán ló fara wé Iṣu” – “Cassava has no attraction, it only resembles yam in vain”

Ẹ̀gẹ́/Gbaguda/Pákí fi ara jọ Iṣu nitori àwọn mejeeji jẹ oúnjẹ ti ó wọ́pọ̀ ni ilẹ̀ Yorùbá ti wọn ńkọ ebè fún lati gbin.  Wọn ma nwa wọn lati inú ebè ti wọn bá ti gbó, wọn ni eèpo ti wọn ma ḿbẹ.

Ẹ̀gẹ́/Gbaguda/Pákí ni wọn fi ńṣe gaàrí, bẹni wọn lè ló fún oriṣiriṣi oúnjẹ miran bi wọn ti lè lo iṣu, ṣùgbọ́n oúnjẹ bi iyán ati àmàlà mú iṣu gbayì ju ẹ̀gẹ́ lọ.  Fún ẹ̀kọ́ yi, ohun ti a lè fi iṣu ṣe yàtọ̀ si, iyán àti àmàlà ni a fẹ́ sọ. A lè fi iṣu din dùndú, tàbi se lati fi jẹ ẹ̀wà rirò/epo/ẹ̀fọ́ rirò/ọbẹ̀ ata, tàbi fi se àsáró́/àṣáró.

Àsè tàbi àpèjẹ Yorùbá ayé òde òni, kò pé lai si àśaró/àṣáró ni ibi àsè igbéyàwó, ìsìnkú, àjọ̀dún àti bẹ̃bẹ lọ.

ENGLISH TRANSLATION  Continue reading

Share Button

Originally posted 2014-01-14 23:23:32. Republished by Blog Post Promoter

Ajá dúró dèmί lọna, fẹrẹ kun fẹ 2ce
Bί ὸ bá dúró dèmί lọna fẹrẹ kun fẹ
Makékéké Olóko á gbọ fẹrẹ kun fẹ
Á gbọ á gbéwa dè, fẹrẹ kun fẹ
Á gbéwa dè, á gbàwá nίṣu fẹrẹ kun fẹ
Ajá dúró dèmί lọna, fẹrẹ kun fẹ 2ce


You can also download a recital by right clicking this link: Ajá dúró dèmί lọna

“Àjàpá fẹ́ kó bá Ajá – Kàkà ki eku májẹ sèsé, á fi ṣe àwàdànu” – “Tortoise tried to implicate the Dog – The rat, even if it can’t eat the grain, would rather waste it”

Ni ayé atijọ, ìyàn mú ni ìlú àwọn ẹranko gidigidi, ti àwọn ẹranko fi ńwá oúnjẹ kiri.  Iṣu je oúnjẹ gidi ni ilẹ Yorὺbá.  Àjàpá àti Ajá gbimọ̀ pọ, lati lọ si oko olóko lati lọ ji iṣu.

Àjàpá jẹ ara ẹranko afàyà fà, ti ko le sáré bi ti Ajá ṣùgbọ́n o lọgbọn gidigidi.  Nίgbàtί Àjàpá́ àti Ajá ti jίṣu ko tán, ajá nsáré tete lọ, ki olóko má ba kawọn mọ.

Yorὺbá ni “Kàkà ki eku májẹ sèsé, á fi ṣe àwàdànu”. Àjàpá́ ri wipe ὸhun o le bá Ajá sáré, ó bá ti orin ikilọ bẹnu kί Ajá ba le dúró de ὸhun ni tipátipá.   Bί Ajá ko ba dúró, nitotọ olóko á gbọ igbe Àjàpá́, yio si fa àkóbá fún Ajá.  Àjàpá́ ko fẹ dá nìkan pàdánú nίtorί olóko á gba iṣu ti ohun jί kó, á sì fi ìyà jẹ ohun.

Titi di ọjọ́ òni, àwọn èniyàn ti o nhu iwà bi Àjàpá pọ̀, ni pàtàki àwọn Òsèlú. .  Ikan ninú ẹ̀kọ́ itàn àdáyébá yi ni, lati ṣe ikilọ fún àwọn ti o nṣe ọ̀tẹ̀, ti o nhu iwà ibàjẹ́ tàbi rú òfin pé ki wọn jáwọ́ ninú iwà burúkú.  Ìtàn yί  tún dára lati gba èniyàn ni iyànjú wίpé ki a má ṣe nkan àṣίrί si ọwọ́ ẹnikẹni pàtàkì ohun ti ko tọ́ tàbί ti ó lὸdì si ὸfin.  Yorὺbà ni “Mo ṣé tàn lówà, kὸ sί mo ṣégbé” bó pẹ bó yá, àṣίrί á tú.

̀yin ọmọ Yorὺbá nίlé lóko, ẹ jẹ ká hὺwà otitọ kί á sì pa ὸfin mọ, kί a má ba rί àkóbá pàtàkì ọmọ Yorὺbá nί  Òkèokun/Ìlúὸyìnbó.

 

ENGLISH TRANSLATION Continue reading

Share Button

Originally posted 2014-11-14 10:15:01. Republished by Blog Post Promoter

“ABD” ni ìbẹ̀rẹ̀ ọ̀rọ̀ ni èdè Yorùbá́ – Alphabets is the beginning of words in Yoruba Language

Bi ó ti ẹ̀ jẹ́ pé a ti kọ nipa “abd” ìbẹ̀rẹ̀ ọ̀rọ̀ kikọ ni èdè Yorùbá sẹhin, a tu kọ fún iranti rẹ ni pi pè, kikọ àti lati tọka si ìyàtọ̀ larin ọ̀rọ̀ Yorùbá àti ọ̀rọ̀ Gẹ̀ẹ́si.

Fún àpẹrẹ, èdè Gẹ̀ẹ́si ni ibere oro mẹ́rìndínlọ́gbọ̀n nigbati èdè Yorùbá ni marun-din-lọgbọn.  Ẹ ṣe àyẹ̀wò àwọn àwòrán ti o wa ni oju ewe wonyi:

ENGLISH TRANSLATION

Even though we have written about Yoruba Alphabets in the past, it is being re-written to remind  readers on how it is pronounced, written and to point out the difference between the Yoruba and English Alphabets.

For example, English Alphabets are made up of twenty-six letter while Yoruba Alphabets are twenty-five.  Check out the slides on this page.

Diference between Yoruba & English Alphabets

View more presentations or Upload your own.
Share Button

Originally posted 2014-02-04 19:04:40. Republished by Blog Post Promoter

“Àjẹ ìwẹ̀hìn ló ba Ẹlẹ́dẹ̀ jẹ́” – Ìkìlọ̀: ẹ jẹun díẹ̀ – Ẹ kú ọdún o, à ṣèyí ṣè àmọ́dún o – “Eating without looking back, is the cause of disgrace for the Pig” – Caution: eat moderately during the Yuletide.

Iyán àti ẹ̀fọ́ rírò – Pounded Yam and mixed stewed vegetable soup. Courtesy: @theyorubablog

Ni asiko ọdún, pataki, asiko ọdún iranti ọjọ ibi Jesu, bi oúnjẹ ti pọ̀ tó fún ọ̀pọ̀lọpọ̀ ti o wa ni Òkè-okun àti àwọn díẹ̀ ni ilẹ̀ aláwọ̀ dúdú, bẹ̃ ni o ṣọ̀wọ́n tó fún ọ̀pọ̀lọpọ̀ ni àgbáyé.

Ò̀we Yorùbá ni, “Ọ̀kánjúwà-á bu òkèlè, ojú rẹ à lami”.  Bi enia ò bá ni ọ̀kánjúwà, á mọ irú òkèlè ti ó lè gba ọ̀nà ọ̀fun rẹ, ṣùgbọ́n ọ̀kánjúwa á bu  lai ronu pe òkèlè ti ó ju ọ̀nà ọ̀fun lọ á fa ẹkún.  Òwe yi bá àwọn ti ó ṣe jura wọn lọ tàbi ki ó jẹ igbèsè lati ra ẹ̀bùn, oúnjẹ ti wọn ò ni jẹ tán, aṣọ, bàtà àti oriṣiriṣi ti wọn ri ni ìpolówó lai mọ̀ pé ọdún á ré kọjá.  Lẹhin ọdún, ọ̀pọ̀ a fi igbèsè bẹ̀rẹ̀ ọdún titun,  eyi a fa ìrora àti ọ̀rọ̀ ti ó ṣòro si ayé irú ẹni bẹ̃.

Àjẹ ìwẹ̀hìn ló ba Ẹlẹ́dẹ̀ jẹ́ – Eating without looking back, is the cause of disgrace for the Pig. Courtesy: @theyorubablog

Yorùbá ni “Ájẹ ìwẹ̀hìn ló ba Ẹlẹ́dẹ̀ jẹ”, nitori eyi ìkìlọ̀ fún ẹ̀yin ti ẹ ni ìfẹ́ àti gbé èdè àti àṣà̀̀ Yorùbá lárugẹ, pe ki ẹ ṣe ohun gbogbo ni ìwọ̀ntúnwọ̀nsì.

Ẹ kú ọdún o, ọdún titun ti o ḿbọ̀ lọ́nà á ya abo fún gbogbo wa.

ENGLISH TRANSLATION

During this yuletide, particularly during the remembrance of Jesus’ birth – Christmas celebration, as there is abundance of food for many people in the developed world and some in Africa so also is scarcity for many others all over the world.  Continue reading

Share Button

Originally posted 2013-12-24 23:01:10. Republished by Blog Post Promoter

“Ṣe bi o ti mọ ki i tẹ́ – Ọdún wọlé dé”: “One who acts moderately will not be disgraced – The Festive Period is here”

Ọdún Kérésì jẹ́ ọdún Onigbàgbọ́ lati ṣe iránti ọjọ́ ibi Jésù Olùgbàlà.  Ọjọ́ kẹjọ lẹhin ọdún Kérésìmesì ni ọdún  tuntun.  Fún ayẹyẹ ọdún, kò si iyàtọ̀ laarin Ìgbàgbọ́ àti Mùsùlùmi ni ilẹ̀ Yorùbá nitori Yorùbá gbà wi pé “Ẹni ọdún bá láyé, ó yẹ kó dúpẹ́”.  Ọpẹ́ ló yẹ ki èniyàn dá ju igbèsè ji jẹ lati ṣe àṣe hàn ni àsikò ọdún.

Ni ọ̀pọ̀lọpọ̀ ọdún sẹhin, àwọn Àgbẹ̀ á dari wálé pẹ̀lú irè oko pàtàki iṣu.  Àwọn Oniṣòwò á ri ọjà tà nitori àsikò yi ni Bàbá àti Ìyá ma nrán aṣọ ọdún fún àwọn ọmọdé àti oúnjẹ rẹpẹtẹ fún ipalẹ̀mọ́ ọdún.  Inú ọmọdé ma ndùn nitori asiko yi ni wọn nse irẹsi àti pa adiẹ fún ọdún.  Àwọn ọmọdé á lọ lati ilé ẹbi kan si ekeji, ẹbi ti wọn lọ ki, á fún wọn ni oúnjẹ àti owó ọdún.  Àwọn àgbàlagbà naa ma ndá aṣọ ẹgbẹ́ fún idúpẹ́ ọdún, ṣùgbọ́n ki owó epo rọ̀bi tó gba igboro, ki ṣe aṣọ olówó nla bi ti ayé òde òni.

Àsikò ti olè npọ̀ si niyi pàtàki ni ilú Èkó, nitori ọ̀pọ̀lọpọ̀ fẹ na owó ti wọn kò ni lati ṣe ọdún.  Ìpolówó ọjà pọ̀ ni àsikò yi ni Òkè-Òkun, nitori eyi, ọ̀pọ̀ nlo ike-igbèsè tàbi ki wọn ya owó-èlè lati ra ọjà ti wọn kò ni owó rẹ.  Lẹhin ọdún, wọn a fi ọdún tuntun bẹ̀rẹ̀ si san igbèsè, nitori eyi Ìyá àti Bàbá a ma a ti ibi iṣẹ́ kan lọ si ekeji lai ni ìsimi tàbi ri àyè àti bójú tó àwọn ọmọ.

Ọ̀rọ̀ Yorùbá sọ wi pé “Ṣe bi o ti mọ ki i tẹ́ ”, nitori eyi gbogbo ọmọ Yorùbá ni ilé, ni oko, ẹ ṣe bi ẹ ti mọ, ẹ ma tori odun na ọwọ́ si nkan ti ọwọ́ yin kò tó, ki ẹ ma ba a tẹ́.  Ọ̀pọ̀lọpọ̀ Onigbàgbọ́  ayé òde oni ki i fẹ fi èdè Yorùbá kọrin ṣùgbọ́n ẹ gbọ́ bi ọmọ Òyinbó ti kọ orin àwọn “Obinrin Rere” ni ojú iwé yi.

ENGLISH TRANSLATION Continue reading

Share Button

Originally posted 2015-12-18 23:18:09. Republished by Blog Post Promoter

“Òṣì ló njẹ tani mọ̀ ẹ́ ri, owó ló njẹ mo bá ẹ tan” – “Poverty is lonesome while success has many siblings”

Ni ayé igbà kan, bi èniyàn bá jẹ́ alágbára, ti ó tẹpá-mọ́ṣẹ́, ti ó si tún ni iwà ọmọlúwàbí, iyi wà fun bi kò ti ẹ ni owó, ju olówó rẹpẹtẹ ti kò si ẹni ti ó mọ idi owó rẹ ni áwùjọ tàbi ti kò hùwà ọmọlúwàbí.  Ni ayé òde òni, ọ̀wọ̀ wà fún olówó lai mọ idi ọrọ̀, eyi ló njẹ ki irú àwọn bẹ́ ẹ̀ dé ipò Òsèlú, Olóri Ìjọ tàbi gba oyè ti kò tọ́ si wọn.

Ìbẹ̀rù òṣì lè jẹ́ ki èniyàn tẹpá-mọ́ṣẹ́, bẹ ló tún lè jẹ́ ki ọ̀pọ̀ fi ipá wá owó.  Ìfẹ́ owó tó gba òde kan láyé òde òni njẹ ki ọ̀pọ̀lọpọ̀ jalè tàbi wá ipò agbára ti ó lè mú ki wọn ni owó ni ọ̀nà ti kò tọ́.  Òṣèlú ki fẹ́ gbé ipò silẹ̀ nitori ìbẹ̀rù pé bi agbára bá ti bọ́, ìṣẹ́ dé.  Àpẹrẹ tani mọ̀ ẹ́ ri pọ̀ lára àwọn Òsèlú ti agbára bọ́ lọ́wọ́ rẹ, Ọ̀gá Òṣìṣẹ́ Ìjọba ti ipò rẹ bọ́, Olóri Ìjọ ti ó kó ọrọ̀ jọ ni orúkọ Ọlọrun ló nri idá mẹwa gbà ju Olóri Ìjọ ti kò ni owó.

Òwe Yorùbá ti ó sọ wi pé “Òṣì ló njẹ tani mọ̀ ẹ́ ri, owó ló njẹ mo bá ẹ tan” fi hàn pé owó dára lati ni, ṣùgbọ́n kò dára lati fi ipá wá ni ọ̀nà ẹ̀bùrú.  Kò yẹ ki èniyàn fi ojú pa ẹni ti kò ni rẹ́ tàbi sá fún ẹbi ti kò ni, nitori igbà layé, igb̀a kan nlọ, igbà kan mbọ̀, ẹni ti ó ni owó loni lè di òtòṣì ni ọ̀la, ẹni ti kò ni loni lè ni a ni ṣẹ́ kù bi ó di ọ̀la.  Nitori eyi, iwà ló yẹ ká bọ̀wọ̀ fún ki i ṣe owó tàbi ipò.

ENGLISH TRANSLATION

In time past, if a person is strong, hard working with good moral character, such person is honoured even though he/she may not be rich rather than a very rich person whose source of Continue reading

Share Button

Originally posted 2015-05-19 15:23:07. Republished by Blog Post Promoter

Ọba titun, Ọọni Ifẹ̀ Kọkànlélaadọta gba Adé – The new Monarch, Ooni of Ife Received his Crown

Ọọni Ifẹ̀ Kọkànlélaadọta gba Adé – Ooni of Ife Oba Enitan Ogunwusi after receiving the AARE Crown from the Olojudo of Ido land on Monday PHOTOS BY Dare Fasub

Ilé-Ifẹ̀ tàbi Ifẹ̀ jẹ ilú àtijọ́ ti Yorùbá kà si orisun Yorùbá.  Lẹhin ọjọ mọ́kànlélógún ni Ilofi (Ilé Oyè) nigbati gbogbo ètùtù ti ó yẹ ki Ọba ṣe pari, Ọba Adéyẹyè Ẹniitàn, Ògúnwùsi gba Adé  Aàrẹ Oduduwa ni ọjọ́ kẹtàlélógún oṣù kọkànlá ọdún Ẹgbàálemẹ͂dógún ni Òkè Ọra nibiti Bàbá Nlá Yorùbá Oduduwa ti kọ́kọ́ gba adé yi ni ọ̀pọ̀lọpọ̀ ọdún sẹhin.

Ọba Ogunwusi, Ọjaja Keji, di Ọba kọkànlélaadọta Ilé Ifẹ̀, lẹhin ti Ọba Okùnadé Sijúwadé pa ipò dà ni ọjọ́ kejidinlọgbọn, oṣù keje odun Ẹgbàálemẹ͂dógún.

Gẹ́gẹ́ bi àṣà àdáyébá, ẹ͂kan ni ọdún nigba ọdún  Ọlọ́jọ́ ti wọn ma nṣe ni oṣù kẹwa ọdún ni Ọba lè dé Adé Aàrẹ Oduduwa.

Adé á pẹ́ lóri o, bàtà á pẹ́ lẹ́sẹ̀.  Igbà Ọba Adéyẹyè Ẹniitàn, Ògúnwùsi á tu ilú lára.lè dé Adé Àrẹ Oduduwa.

 

 

ENGLISH TRANSLATION

Ile-Ife or Ife is an ancient Yoruba Town that is regarded as the origin of the Yoruba people.  Continue reading

Share Button

Originally posted 2015-11-24 20:04:10. Republished by Blog Post Promoter

Ẹ̀YÀ ARA – ÈJÌKÁ DÉ ẸSẸ̀: PARTS OF THE BODY – SHOULDERS TO TOES

You can also download the mp3 by right clicking here: Parts of the body in Yoruba – shoulders to toes (mp3)
Continue reading

Share Button

Originally posted 2013-04-23 21:34:14. Republished by Blog Post Promoter